Vô sinh nữ  

Khi phụ nử tuổi sinh đẻ lấy chồng sau hai năm chung sống và không dùng bất cứ một

biện pháp tránh thai nào mà không có con thì được gọi là vô sinh nguyên phát. Nguyên nhân vô sinh phần lớn do nữ giới (khoảng 85%)

Nguyên nhân chứng vô sinh nữ ngoài những nguyên nhân do dị tật, do tiên thiên bất túc

hì phần nhiều là do kinh nguyệt không điều hoà, do các ảnh  hưởng của môi trường sống và sinh hoạt làm cho âm dương mất cân bằng, xung nhâm hư tổn mà không thụ thai

Triệu chứng: Thân thể yếu ớt, mặt vàng, đầu choáng, mắt mờ, hình thể suy, lượng kinh ít, sắc nhạt, kinh chậm, mạch hư 

Sắc uống ngày 1 thang

Châm cứu : Tử cung hư hàn, cửa tử cung bế tắc lâu ngày không có con châm nhóm huyệt Khí hải, Quan nguyên, Trung cực , Tử cung

Bị hư hàn châm từ 3-5 phân, châm bổ,  sau khi châm cứu 3- 5 tráng. Bị thực châm sâu 5 phân đến 1 thốn tả, không cứu

Triệu chứng: Bụng dưới lạnh hay phát cơn đau, kinh chậm lượng ít, sắc nhạt rêu mỏng, Mạch trầm sáp, Tiểu tiện đi nhiều

 Sà sàng chữa phụ nữ tử cung lạnh không có con

Châm cứu : Tử cung hư hàn, cửa tử cung bế tắc lâu ngày không có con châm nhóm huyệt khí hải, quan nguyên, trung cực , tử cung

Bị hư hàn châm từ 3-5 phân , châm bổ ,  sau khi châm cứu 3- 5 tráng.Bị thực châm sâu 5 phân đến 1 thốn tả, không cứu

Triệu chứng: Người béo, nhiều lông, chóng mặt hồi hộp, khí hư trắng, dính, ra nhiều, kinh nhiều sắc nhạt hoặc không đều, lưỡi non bệu, rêu trắng dầy, nhờn dính

Khải cung hoàn

Các vị tán nhỏ làm hoàn mỗi ngày dựng 12 g

Châm cứu : Tử cung hư hàn, cửa tử cung bế tắc lâu ngày không có con châm nhóm huyệt khí hải, quan nguyên, trung cực , tử cung

Bị hư hàn châm từ 3-5 phân , châm bổ,  sau khi châm cứu 3- 5 tráng.Bị thực châm sâu 5 phân đến 1 thốn tả, không cứu

Hay uất không  vui, sườn ngực đầy tức, ngủ mê, kinh không đều, Mạch huyền sác

Sắc uống

 Châm cứu : Tử cung hư hàn, cửa tử cung bế tắc lâu ngày không có con châm nhóm huyệt khí hải, quan nguyên, trung cực , tử cung

Bị hư hàn châm từ 3-5 phân , châm bổ ,  sau khi châm cứu 3- 5 tráng.Bị thực châm sâu 5 phân đến 1 thốn tả, không cứu

Vô sinh nam

Là chỉ nam giới,  sau khi kết hôn,  người phụ nữ bình thường 1 năm mà không sinh đẻ

Có thể kèm theo các triệu chứng yếu sinh lý như không ham muốn tình dục, hoạt tinh, liệt dương, ....hoặc các triệu chứng cận lâm sàng như tinh trùng yếu, tinh trùng dị dạng....

Trên lâm sàng thường gặp các thể sau

1. Tinh suy

Triệu chứng: Lưng đùi tê mỏi, tinh thần mỏi mệt yéu sức, kiêm chứng tinh dịch loãng, không thiết tha về sinh lý, tinh trùng giảm ít

Lý: thận hư tuỷ yếu

Nam tử bất dục phương

Gia giảm: Âm hư gia Sinh địa, Hoàng bá, Tri mẫu. Dương hư gia Tiên mao, phỉ tử, Nhục quế.

Kiêm khí trệ huyết ứ gia: Hương phụ, Phật thủ, Xuyên khung, Xích thược

2. Dương hư

Không có con, kiêm các chứng dương nuy, tảo tiết hoặc kiểm tra số lượng tinh trùng quá ít, hoặc sô tinh trùng hoạt động không nhiều, hoặc tinh trùng dị dạng phần nhiều do tinh suy dương yếu

Lý thị dục tự thang (Lý đức nhai yscn TY viện khu Sùng văn bắc kinh)

3. Vô tinh

Nếu kiểm tra không có tinh trùng thì phải bổ thận trợ dương sinh tinh ích tuỷ dùng

Chủng tử đan (Trương Hải sầm nghiên cứu viên viện ncty hà nam)

4. Dương hư ứ trệ

Dương hư tinh yếu mà kiêm chứng sắc mặt đen sạm, chất lưỡi tía tối là do  là do tinh huyết của thận nguyên dương bất túc, lại kiêm cả ứ trệ

Lư thị hoàn xuân khẩu phục dịch (Lư phương ys cn TY học viện tp Cáp nhĩ tân)

Các vị trên ngâm cồn Etilic 12% trong 2 tuần, lọc bỏ bã lấy nước trong, mỗi lần 10ml ngày 2 lần

5. Tỳ hư

Kiêm chứng đại tiện lỏng, ăn kém là do tỳ khí hư yếu thận tinh kém

Kiện tỳ Bổ thận

Điền tinh chủng tử hoàn

Tán bột luyện mạt làm viên, mỗi viên nặng 10g ngày uống 3 viên, mỗi lần 1 viên

6. Thấp nhiệt

Phòng lao quá độ hoặc có thiền sử tổn thương bộ phận sinh dục mà không sinh ccon được, kiêm chứng phát sốt về chiều, tâm phiền khát nước, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, lưng đùi tê mỏi, đổ mồ hôi trộm, lưỡi ít rêu hoặc rêu vàng nhớt, hoặc kiểm tra tinh dịch không biến hoá

Lý: Can thận âm hư kiêm cả thấp nhiệt

Nếu thiên về âm hư dùng bài Bất dục cơ bản phương 1

7. Tỳ phế khí hư

Vô sinh dễ bị cảm, tắc mũi, họng đau khái thấu, đại tiện nhão hoặc ăn uống không giữ gìn nóng lạnh là ỉa lỏng nôn mửa buồn nôn, trướng bụng đau bụng hoặc váng đầu tự ra mồ hôi sắc mặt kém tươi mạch tế nhược, lưỡi nhạt rêu trắng, cạnh lưỡi có vết răng

Bất dục cơ bản phương số 2