Theo Đông y mất ngủ do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Mất ngủ có thể do nguyên nhân từ  tỳ vị, do đởm nhiệt, do can vượng bất hòa, do âm hư,…  Tùy thuộc vào những nguyên nhân mất ngủ khác nhau sẽ có bài thuốc thích hợp điều trị chứng mất ngủ.

1.  Tâm tỳ hư

Triệu chứng : cả đêm không ngủ, hoặc lúc ngủ lúc tỉnh, mộng nhiều dễ tỉnh, hoảng hốt, tim hồi hộp, hay quên, tay chân mỏi rũ, ăn kém, sắc mặt vàng úa, lưỡi nhạt, Mạch tế nhược

Pháp trị: Bổ tâm tỳ, an thần

Bài thuốc: Qui tỳ thang gia giảm

3.  Âm hư

Triệu chứng: Mất ngủ buồn bực, ù tai, đau lưng,di tinh, bạch đới, táo bón, mạch tế sác

Pháp : Tư âm giáng hoả

Thiên vương bổ tâm đan (y thế đắc hiệu phương)

Cách dùng: tán bột mịn lấy bột làm hoàn chu sa làm vỏ. mỗi lần uống 12g, cóthể dùng thuốc thang sắc uống

4.  Can đởm hoả vượng

Triệu chứng: Cáu gắt tức giận ,đau đầu, đau sườn, chiêm bao linh tinh, miệng đắng, mạch huyền

Pháp: Sơ can thanh nhiệt

Bài thuốc: Tiêu dao tán

5.  Trường vị bất hoà

Triệu chứng: Ngực bụng đầy trướng, ợ hơi, nôn, đại tiện thất thường, rêu lưỡi nhờn, mạch hoạt

Pháp: Điều hòa tràng vị

Bài thuốc: Lục quân tử thang gia giảm

6.  Đờm nhiệt

Triệu chứng: Mất ngủ, đầu nặng căng trướng, choáng váng, hông bụng đầy buồn, dạ dầy nghẽn tắc, tâm phiền sợ sệt, nóng nẩy, miệng đắng, mắt hoa, đầu lưỡi và ven lưỡi đỏ, rêu vàng mạch huyền hoặc hoạt sỏc, huyền hoạt

Pháp : Thanh nhiệt hoá đờm

Bài thuốc: Ôn đởm thang